In zijn zoektocht naar nieuwe activiteiten koos bioboer Rowin Batterink van Het Witte Water in Nijkerk voor het kweken van meelwormen. Professionaliteit moet voor onderscheid zorgen in deze nog kleine tak.

In de klimaatcellen op het boerenbedrijf van Rowin Batterink in Nijkerk staan de bakken met meelwormen tot meer dan manshoog opgestapeld. De wormen zijn bijna klaar om te worden gezeefd, waarna ze worden verkocht aan bedrijven in de petfoodbranche.

Nonchalant laat Batterink een handvol meelwormen door zijn vingers glippen. De honderden wormen krioelen alle kanten op. ‘Echt knuffelbaar zijn ze niet, hè?’ zegt hij.

Biologisch bedrijf

De meelwormentak van biologische boerderij Het Witte Water draait nu een week of tien. Het is een aanvulling op de al langer bestaande activiteiten van het gezinsbedrijf dat de ouders van Batterink 28 jaar geleden zijn begonnen. Sinds 25 jaar is Het Witte Water biologisch. Er worden 15.500 opfokhennen gehouden, 450 varkens afgemest voor De Groene Weg en diverse groenten geteeld die aan huis worden afgezet.
Daarnaast wordt er met meer dan 1.200 zonnepanelen duurzaam stroom opgewekt voor het eigen bedrijf en teruglevering aan het net.

Alternatieve verdienmodellen

‘Ik zit met mijn ouders in de maatschap en neem het bedrijf op termijn volledig over’, zegt de bioboer. ‘In verband met de continuïteit van het bedrijf ben ik op zoek gegaan naar alternatieve verdienmodellen. Ik had jaren geleden iets gelezen over insecten als alternatieve eiwitbron en daar ben ik me verder in gaan verdiepen.’

De keuze viel op meelwormen. Deze zijn circulair, met laagwaardige reststromen en minder uitstoot te kweken tot een hoogwaardig eiwitproduct. Batterink ontdekte al gauw dat het lastig is om de juiste kennis te vinden over insectenkweek. Het is een branche die nog tamelijk in de kinderschoenen staat. ‘Als je met kippen begint, laat je vijf bedrijven langskomen die het complete plaatje voor je kunnen schetsen. Zo werkt insectenkweek niet.’

Kennismakingscursus

De bioboer volgde een vijfdaagse kennismakingscursus bij New Generation Nutrition (NGN) in Den Bosch. ‘Daar maak je kennis met verschillende insecten, kun je een beetje proeven aan de dieren en krijg je een idee van wat er nodig is. Maar ook hier is geen specifiek uitgetekend plan voor het starten van insectenkweek.’

Dus besteedde de ondernemer het afgelopen anderhalf jaar een groot deel van zijn tijd aan het zelf uitzoeken van alles rondom meelwormenkweek. In november begon de bouw van de insectenschuur. ‘Ik heb gekeken hoe de productie het meest efficiënt kan plaatsvinden met zo weinig mogelijk risico’s.’ In april startte de productie.

Kwestie van voeren

Van een bedrijf dat glaswormen maakt, krijgt Batterink drie dagen oude larven. Vervolgens is het een kwestie van voeren. Een aantal klimaatcellen wordt gebruikt als afmestcel, andere voor het vermeerderen van de meelwormen. Elke week is een cel klaar om te worden afgezet. Voorlopig alleen richting de diervoedingssector. ‘Maar de productie is zo ingericht dat we ook makkelijk kunnen kweken voor humane consumptie’, zegt de boer.

In bepaalde Aziatische landen worden meelwormen wel gegeten, in de westerse wereld niet. ‘Dat zie ik hier ook niet gauw gebeuren. Maar ze zitten boordevol eiwitten, dus ze kunnen goed worden gebruikt als grondstof voor voeding.’

Kweek op orde

Dit is nu nog niet aan de orde. De Gelderse ondernemer wil eerst de kweek goed op orde brengen. Hij draait nu op een derde van de capaciteit. Eind dit jaar moet dit 75 procent zijn. Op 100 procent wordt er 50.000 kilo per jaar geproduceerd. Daarmee zou Het Witte Water tot de grotere producenten van het land horen.

‘Ik wil me onderscheiden met professionalisering. Wat mijn manier van kweken bijzonder maakt, is dat er per cel maar één leeftijd wordt gekweekt. Daarnaast onderzoek ik of we de productie biologisch kunnen krijgen. Wereldwijd zijn er een paar biologische producenten, maar het is lastig.’ Waar biologische productie vaak voorschrijft dat dieren een bepaalde ruimte nodig hebben, gaat die vlieger voor meelwormen niet op. De diertjes kruipen het liefst dicht tegen elkaar aan.’

Toekomst

Batterink ziet voor insectenkweek een goede toekomst, mits de sector meer gaat samenwerken om de productie gestroomlijnder te krijgen. Behalve meelwormen zijn bijvoorbeeld ook krekels, sprinkhanen en de black soldier fly interessant, vindt de bioboer. Hoe zijn eigen toekomst daarbij eruitziet en wat dit voor de andere takken van het bedrijf betekent, weet hij nog niet. ‘Voor elk insect is een markt. Of ik ooit met andere soorten begin? Misschien wel, misschien ook niet.’